ولی در صورتی‌که ما در یکی حیاط‌ها قرار بگیریم میتوانیم هم تراس و هم تصویر حیاط را در آبگینه ببینیم. این تصویر، تصویر مجازی میباشد که ما می بینیم و جابجایی تصویر از قوه و مجاز به حقیقت به عبارتی تأویل میباشد که برای سهروردی رسوخ به فقید نمونه بود. تصویر معنوی بر هر اخذ تجربی حق اولویت دارااست تشریفات ترحیم مشهد و آیینه دقیقاً به عبارتی چیزی که در دنیا حقیقی و واقعی قراردارد را به ما نشانه میدهد و مارا به سمت آن‌گاه معنوی تصویر میبرد. به گفتهٔ یک کدام از بزرگان اهل ایران دیدن چیزها در «هور قلیا» به عبارتی «اقلیم هشتم» یا این که«مدینهٔ تمثیلی» میباشد و آیینه میباشد که این‌شیوه را به ما نشانه میدهد. «تمثیلی که مساجد اهل ایران از شکل مثالی پرستشگاه آسمانی ارائه می دهند، با تعریض‌های ساختاری به رقم ۱۲ که عدد کلیدی ریاضی ها عرفانی شیعه اثنی عشری میباشد، اعتنا بیشتری پیدا می‌نماید.» محاسبه ساختار مسجد و فضای ریاضی آن منجر گردیده که شاخص‌های اکثری نمادین گردد. از جملهً کتیبهٔ فرمان روا طهماسب نخستین که گرداگرد تراس جنوبی جای دارد، اسم ۱۴ معصوم را دربردارد؛ یا این که سعید قمی با سنجش ۱۲ زاویهٔ مکعب کعبه اسم ۱۲ امام را معقول و این نکتهٔ پنهانی را دریافته‌میباشد. به گفتهٔ هانری کربن اصفهان پایگاه هور قلیا میباشد و سلطان عباس اولیه زمانی که حکومت را به دست گرفت تصمیم داشت اصفهان را مبنی بر تصویر شهرهای پردیس و آنچه در قرآن، کتاب ها عارفان و حکما آورده شده ساخت و ساز نماید.
نکنهٔ دارای اهمیت در زمینه‌ی، ظواهر بیرونی مساجد، این میباشد که مناره‌های مساجد معمولاً دو یا این که یکی میباشند به صورتی که مساجد فرقه سنی داری یک مناره و مساجد فرقه شیعه دارنده دو مناره هست.تفاوت‌های مو جود دربین مسجد و مسجد جامع با خصوصیت‌های هرکدام به نیکی معین میباشد شاخصه‌هایی استوار که در سراسر دنیا اسلامی و در زمان وقتی به طور تقریبً هزار سال همچنان باقی‌مانده‌میباشد. مسجد مکانی بوده فقطً به دلیل عبادت البته از آنجایی که در قبلی‌به کار گیری‌های دیگری هم از آن می شد نظیر قضاوت، حفظ مال عموم، برپایی اجتماعات گرانقدر، بزودی نشان قوی اسلام شد و هم عرصه‌های فقاهتی و هم قلمروهای مادی را در بر گرفت، ولی نتوانست پاسخگوی نیازهای نام برده باشد، ایجاد کرد مسجد جامع بعلت نگهداری این دو جنبه بود. فقدان نهادها و بناهای قانونی همگانی نظیر سالن شهر یا این که محاکم اسلامی، به نقش دو وجهی مسجد جامع عنایت بیشتری اعطا کرد. این تمایز کارکردی، تفاوتی را در جایگاه و غرض مساجد منعکس ایجاد کرد و در دو کلمه و واژه تماماً جداازهم رسمیت یافت، یعنی مسجد و جامع. علی‌رغم تمایز آشکار کارکردی میان مسجد و جامع، از حیث طرح تفاوتی در میان این دو نیست. در واقع «جامع» عملاً بعد ها بزرگتر و تزئینات بیشتری را دارا است.
ولی در صورتی‌که ما در یکی حیاط‌ها قرار بگیریم میتوانیم هم تراس و هم تصویر حیاط را در آبگینه ببینیم. این تصویر، تصویر مجازی میباشد که ما می بینیم و جابجایی تصویر از قوه و مجاز به حقیقت به عبارتی تأویل میباشد که برای سهروردی رسوخ به فقید نمونه بود. تصویر معنوی بر هر اخذ تجربی حق اولویت دارااست تشریفات ترحیم مشهد و آیینه دقیقاً به عبارتی چیزی که در دنیا حقیقی و واقعی قراردارد را به ما نشانه میدهد و مارا به سمت آن‌گاه معنوی تصویر میبرد. به گفتهٔ یک کدام از بزرگان اهل ایران دیدن چیزها در «هور قلیا» به عبارتی «اقلیم هشتم» یا این که«مدینهٔ تمثیلی» میباشد و آیینه میباشد که این‌شیوه را به ما نشانه میدهد. «تمثیلی که مساجد اهل ایران از شکل مثالی پرستشگاه آسمانی ارائه می دهند، با تعریض‌های ساختاری به رقم ۱۲ که عدد کلیدی ریاضی ها عرفانی شیعه اثنی عشری میباشد، اعتنا بیشتری پیدا می‌نماید.» محاسبه ساختار مسجد و فضای ریاضی آن منجر گردیده که شاخص‌های اکثری نمادین گردد. از جملهً کتیبهٔ فرمان روا طهماسب نخستین که گرداگرد تراس جنوبی جای دارد، اسم ۱۴ معصوم را دربردارد؛ یا این که سعید قمی با سنجش ۱۲ زاویهٔ مکعب کعبه اسم ۱۲ امام را معقول و این نکتهٔ پنهانی را دریافته‌میباشد. به گفتهٔ هانری کربن اصفهان پایگاه هور قلیا میباشد و سلطان عباس اولیه زمانی که حکومت را به دست گرفت تصمیم داشت اصفهان را مبنی بر تصویر شهرهای پردیس و آنچه در قرآن، کتاب ها عارفان و حکما آورده شده ساخت و ساز نماید.
نکنهٔ دارای اهمیت در زمینه‌ی، ظواهر بیرونی مساجد، این میباشد که مناره‌های مساجد معمولاً دو یا این که یکی میباشند به صورتی که مساجد فرقه سنی داری یک مناره و مساجد فرقه شیعه دارنده دو مناره هست.تفاوت‌های مو جود دربین مسجد و مسجد جامع با خصوصیت‌های هرکدام به نیکی معین میباشد شاخصه‌هایی استوار که در سراسر دنیا اسلامی و در زمان وقتی به طور تقریبً هزار سال همچنان باقی‌مانده‌میباشد. مسجد مکانی بوده فقطً به دلیل عبادت البته از آنجایی که در قبلی‌به کار گیری‌های دیگری هم از آن می شد نظیر قضاوت، حفظ مال عموم، برپایی اجتماعات گرانقدر، بزودی نشان قوی اسلام شد و هم عرصه‌های فقاهتی و هم قلمروهای مادی را در بر گرفت، ولی نتوانست پاسخگوی نیازهای نام برده باشد، ایجاد کرد مسجد جامع بعلت نگهداری این دو جنبه بود. فقدان نهادها و بناهای قانونی همگانی نظیر سالن شهر یا این که محاکم اسلامی، به نقش دو وجهی مسجد جامع عنایت بیشتری اعطا کرد. این تمایز کارکردی، تفاوتی را در جایگاه و غرض مساجد منعکس ایجاد کرد و در دو کلمه و واژه تماماً جداازهم رسمیت یافت، یعنی مسجد و جامع. علی‌رغم تمایز آشکار کارکردی میان مسجد و جامع، از حیث طرح تفاوتی در میان این دو نیست. در واقع «جامع» عملاً بعد ها بزرگتر و تزئینات بیشتری را دارا است.
درباره کاخ هشت پردیس اصفهان