خداپرست انوشي و خصوفی نيز طی قرن‌های سوم و چهارم هجری با قصد تقرب ، انجام مناسک ، زيارت و اعتکاف در مسجدالاقصی توشه مهاجرت بستند ، از جمله : دیده نشده بن وارفته الدمياطی محدث (متوفی سال 289 هـ) و احمد بن يحيی بغدادی که تا فرصت رحلت در قدس مقيم بود .
به دليل قدوم فزاينده تشریفات ترحیم مشهد علمای اعلام که بمنظور تدريس به اين حوزه سفرکرده بودند مسجدالاقصی در قرن پنجم هجری حرکت شتابنده علمی به خویش ديد و از آن حوزه علميه مترقی در علم ها فقه و حديث ایجاد کرد . حجت الاسلام ابوحامدغزالی ازسرشناس ترين شخصيت‌هايی بود که به اين مراد در سال 488 هجری به قدس سفرکرد و به تدريس پرداخت . ايشان یادآوری کرد‌ه‌میباشد که 360 استاد در مسجد حضور داشتند كه اين خویش گويای درجه رفيع مسجدالاقصی نزد مسلمانان می باشد . متعاقب فتح بيت المقدس بوسیله صلاح الدين ايوبی ، چرخه علمی و دينی درمسجدالاقصی پس از وقفه‌ای قريب به يک قرن _ بر تاثیر اشغالگری صليبی‌ها _ مجدداً به تکان در آمد و مسلمان ها از هر قشر و طايفه ای توشه ديگر برای زيارت ، ایفا مناسک و اعتکاف از يک سو و استخراج دانش ، تدريس و اقامت از سوی ديگر ، توشه هجرت بستند و نتيجه آن تأليفاتی یک سری در مورد فضايل قدس و مسجدالاقصی بود که در قسم ايوبی‌ها و مملوکيان آوازه خاصی يافت . در اينجا به ذکر یک سری مورد بسنده می‌کنيم :
الجامع المستقصی فی فضائل المسجدالاقصی
تأليف امام حافظ بهاالدين ابی القسم بن عساکر متوفی سال 600 هجری.
ايده تاسیس مدارس علم ها دينی در پیمان مملوکيان تبلور يافته و به نقطع ی عطف خویش رسيد و کلیه مملوکيان از سلاطين و امرا گرفته تا قاضيان و دولتمردان و متمولان که به قدس عشق می‌ورزيدند به تشکیل داد و گشوده سازی مدارس دينی ، ايوان‌ها و کناره‌های دالان‌های حرم شريف و دو ضلع شمالی و غربی آن کارایی گماشتند و ضمن تنظيم وظايف ، تأسيساتی را وقف مسجد کردند تا درآمدهای حاصله از آن صرف مسجد شود.
خداپرست انوشي و خصوفی نيز طی قرن‌های سوم و چهارم هجری با قصد تقرب ، انجام مناسک ، زيارت و اعتکاف در مسجدالاقصی توشه مهاجرت بستند ، از جمله : دیده نشده بن وارفته الدمياطی محدث (متوفی سال 289 هـ) و احمد بن يحيی بغدادی که تا فرصت رحلت در قدس مقيم بود .
به دليل قدوم فزاينده تشریفات ترحیم مشهد علمای اعلام که بمنظور تدريس به اين حوزه سفرکرده بودند مسجدالاقصی در قرن پنجم هجری حرکت شتابنده علمی به خویش ديد و از آن حوزه علميه مترقی در علم ها فقه و حديث ایجاد کرد . حجت الاسلام ابوحامدغزالی ازسرشناس ترين شخصيت‌هايی بود که به اين مراد در سال 488 هجری به قدس سفرکرد و به تدريس پرداخت . ايشان یادآوری کرد‌ه‌میباشد که 360 استاد در مسجد حضور داشتند كه اين خویش گويای درجه رفيع مسجدالاقصی نزد مسلمانان می باشد . متعاقب فتح بيت المقدس بوسیله صلاح الدين ايوبی ، چرخه علمی و دينی درمسجدالاقصی پس از وقفه‌ای قريب به يک قرن _ بر تاثیر اشغالگری صليبی‌ها _ مجدداً به تکان در آمد و مسلمان ها از هر قشر و طايفه ای توشه ديگر برای زيارت ، ایفا مناسک و اعتکاف از يک سو و استخراج دانش ، تدريس و اقامت از سوی ديگر ، توشه هجرت بستند و نتيجه آن تأليفاتی یک سری در مورد فضايل قدس و مسجدالاقصی بود که در قسم ايوبی‌ها و مملوکيان آوازه خاصی يافت . در اينجا به ذکر یک سری مورد بسنده می‌کنيم :
الجامع المستقصی فی فضائل المسجدالاقصی
تأليف امام حافظ بهاالدين ابی القسم بن عساکر متوفی سال 600 هجری.
ايده تاسیس مدارس علم ها دينی در پیمان مملوکيان تبلور يافته و به نقطع ی عطف خویش رسيد و کلیه مملوکيان از سلاطين و امرا گرفته تا قاضيان و دولتمردان و متمولان که به قدس عشق می‌ورزيدند به تشکیل داد و گشوده سازی مدارس دينی ، ايوان‌ها و کناره‌های دالان‌های حرم شريف و دو ضلع شمالی و غربی آن کارایی گماشتند و ضمن تنظيم وظايف ، تأسيساتی را وقف مسجد کردند تا درآمدهای حاصله از آن صرف مسجد شود.
درباره کاخ هشت پردیس اصفهان