مجله خبری تشریفات

امامزاده کمال در قلب روستای ضیا آباد قزوین تشریفات ترحیم مشهد وجود دارااست که از ظاهری شکیل و معمولی بهر‌مند بوده و نماد‌ای بارز از فرهنگ وتمدن اسلامی قرن نهم هجری قمری میباشد. روستای ضیا‌آباد در ۵۶ کیلومتری جاده قزوین-همدان واقع گردیده‌است و به راحتی می‌قدرت اذعان کرد که امام‌زاده کمال مهم‌ترین ارثیه تاریخی این حوزه‌ به حساب می آید.بر طبق شنیده‌ها به حیث می رسد این امام‌زاده‌ی بی آلایش و شکیل، آرامگاه یکی‌از فرزندان امام موسی کاظم (ع) میباشد و با دقت به معماری مستحکم آن و همچنین دقتی که در آجرچینی‌های آن صورت گرفته میباشد، می‌قدرت سود گرفت که در طول تشکیل داد سازه، احترام و اعتنا بخش اعظمی برای آن صرف شد‌ه‌است.بنای آحاد آجری امامزاده کمال در کنار شهر ضیاآباد قرار گرفته ودارای پلانی شش ضلعی میباشد که ارتفاع هر ضلع آن به حدود چهار متر میرسد و از خارج طاقنماهایی با قوس پنج و هشت داراست که یک فی مابین اواسط آنان روشنایی گیری درنظرگرفته شده میباشد . بر روی طرح شش ضلعی بدنه ، گردنی به صورت استوانه ای با طول ۴۰/۱ متر بر پا گردیده و بعداز آن با نازکی خاصی یک قطار بندی آجری دندانه دندانه به وجود آمده و آنگاه گنبد آجی رک خوش تناسبی بر فراز آن ساخته اند . مبنی بر کتیبه سنگی امامزاده این سازه در سال ۸۶۱ قمری تاسیس شد‌ه‌است . این تاثیر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ تصویب ۲۱۷۹ به‌تیتر یک کدام از اثر ها ملی کشور ایران به تصویب رسیده میباشد
بنای امامزاده کمال ضیا آباد مرتبط با سده ۹ هجری قمری است .

معماری امامزاده کمال
ساختمان این امام‌زاده، بنایی شش ضلعی با گنبد مخروطیِ رُک میباشد که به کلیه با خشت ایجاد شده است. ارتفاع هر ضلع این سازه ۳/۹۵ متر میباشد. گنبد سازه در دو نصیب بر روی شالوده‌ای شش ضلعی پایدار گردیده‌است. نصیب ذیل گنبد، استوانه‌ای میباشد که نزدیک به ۱/۴۰ متر طول دارااست و پیرامون آن تا حاشیه‌های شش‌گانه بدنه سازه، مسافت بسیار یه خرده دارااست. بر روی واپسین رج این ساقه استوانه‌ای صورت، یک ستون آجرچینی به طور دندانه‌دندانه صورت گرفته میباشد و آنگاه رُک سازه بر روی زمان سابق الذکر قرار گرفته میباشد. آجرچینی همگی بخش‌های سازه و به‌خصوص گنبد آن، در غایت آسانی، و در عین هم اکنون با تمرکز بدون نقص اجرا گرفته میباشد.
باطن بقاع امام‌زاده نیز شش ضلعی میباشد و بر روی هر جرز آن، طاق‌نمایی برپا گردیده است که به امداد طاق‌نماها و کاربندی‌های بین‌شان، شالوده‌ای گِرد برای استقرار گنبد به وجود آمده میباشد. در درون بقاع، نقش و نگارهایی به طور گلدان و گل‌و‌بوته با رنگ‌‌های آبی‌رنگ آسمانی، سبز و صورتی چشم می شود. اکنون، در قبال درِ ورودیِ سازه، اتاقی تحت عنوان کفش‌کن جای‌دارد که بعد ها به بنای مهم افزوده شد‌ه‌است. بر سردرِ ورودی امام‌زاده، کتیبه‌ای سنگی وجود داراست که متن آن اینگونه میباشد : «واجب‌التعظیم امام‌زاده کمال‌ابن حضرت امام موسی کاظم علیهما تحیه و الصلوه و السلم […] بسعی خضربن باباحاجی فی شهر سنه……

در معنای تجلی گاه وحدت مسلمانها میباشد که تشریفات ترحیم مشهد با ورود اشخاص به آن جا همـه امتیازهای مادی آن ها از بین می رود. فضای بومی و خیال و خاطر انگیز شبستان مسجد با استارت نـمـاز بـه صـورت حرکتی عده ای از بیان خفی بـه جلی تبدیل میگردد. وجود ردیف های مکرر باطن آن نیز به تعبیری نمازگزاران میباشد که پشت هم ایستاده اند.

مساجد شبستانی
مسجدهای شبستانی جمهوری اسلامی ایران در چگونگی یکرنگ فضای سرپوشیده مسجد و نوع رابطه آن با ایوان، همچون مسجد پیامبرند. این مساجد، شبستان هایی ردیف دار بادهانه هایی برابـر و پوشیده بـاطـاق نوا دارا هستند، که دریک یا این که یک سری سـوی حیاطی گردآمده اند. برپایه تجارب های گذشته نیاکان، طاق گهواره ای به طوری لایق در ساختمان شبستان مسجد به عمل رفت.

در اکثری از بخشها کشور ایران ساختمایه ای جز آجر و گل عدم وجود، پس ردیف های چوبی و سنگی و سقف های تخت و تیرپوش تجربیات شـده در مساجد ردیف دار کنار نهاده شد و با طاقهای نوا متکی بر دیوار، طاقهای ستبر خشتی، شبستانی بوجود آمد که در تحت و بر موضوع ، یکرنگ ویکسان ، و در بالاو بر آسمانه ، جهت دار و قبله نشانه بود.

الگوهای شبستان مسجد
مدرس کریم و مهربان پیرنیا مثال این سر مشق به مدل عربی نمی پذیرد و این‌راه را بر گرفته از پیشین معماری اهل ایران اسلامی می دانست. ولی در یک گروه بندی کلی خیس می قدرت اشکال مساجد شبستانی را در سرتاسر عالم اسلام با چهار الگوی اساسی گزینه شناسایی قرار اعطا کرد

مسجد با شبستان ردیف دار
این سر مشق به عبارتی میباشد که مدل عربی نامیده گردیده و الگوی آن مسجد نبی ( ص ) میباشد.

آستان امامزاده اسحاق گرگان (علیه السلام) دریکی ازمحلات تشریفات ترحیم مشهد کهن مرکزشهرگرگان مشهور به سرچشمه واقع گردیده است . که از یک سو به تکایای سرچشمه واز سوی دیگر به محله نعلبندان وازسوئی به خیابان امام خمینی مرتبط میباشد . بنای ساختمان مقبره آجری ساختمان بلند سیرتکامل دوازده ضلعی است که از نگاه تزئینات آجری از مثال های معدود نظیر بناهای شمال کشوربه شمار می رود. درهرضلع سازه یک فریم مستطیل به طورعمودی و یک کادر مستطیل به صورت افقی دربالای آن وجود دارااست. که یادآورآثاردوران سلجوقی میباشد که دوطرح زیبای ستاره ای صورت ولوزی نیزدرآنها به شغل رفته میباشد.

منابع‌ جغرافیایى‌ وتاریخى‌ نیزتنها به‌ ذکرنام‌ آن‌ اکتفا کرده‌ واطلاعاتى‌ درباره ویژگیهاى‌ معمارى‌ سازه به‌ دست‌ نداده‌اند. آراء پژوهشگران‌ درباره عمر این‌ بنای این بقاع تا حدودى‌ متناقض‌ میباشد‌ .برخى‌ به‌ استناد کتیبه حک‌ گردیده‌ برچارچوب‌ درب قدیمى‌ ساختمان آنرا مرتبط با‌ سده ۹ قمری‌ و برخى‌ فارغ از‌ ارائه استدلال کافى‌ آنرا وابسته‌ به‌ بناهاى‌ سده ۸ قمری‌ نسبت می‌دهند .و شمارى‌ با اعتنا‌ به‌ تزیینات‌ آجرى‌ سازه مرتبط با‌ سده ۶ قمری‌ و یا این که اواخر سده ۶ و اوایل‌ سده ۷ قمری‌ دانسته‌اند. البته تاریخ‌ ۵۲۵ قمری‌ بر صندوق‌ چوبى‌ مرقد امامزاده‌ حک‌ گردیده‌ میباشد‌. بارگاه‌ فلزى‌ آن داراى‌ کتیبه‌هایى‌ ازآیاتى‌ ازسوره‌ هاى‌ ۹۱ و ۹۳ قرآن‌ مجید در ۴ جانب‌ خویش و نیزاشعارى‌ دروصف‌ امامزاده‌ میباشد‌.

درحفاظت‌ ونگهدارى‌ سازه به باعث‌ نوسازى‌ و تغییراتى‌ که‌ دردوره‌هاى‌ گوناگون‌ برروى‌ سازه ایفا‌ گرفته‌ به‌ تزیینات‌ آجرى‌ برخى‌ از نقاط بدنه‌ جراحت‌ رسیده‌ میباشد به‌ حیث مى‌رسدکه‌ بیشترین‌ مرمتهاى‌ سازه در زمان قاجار ایفا‌ گرفته‌ باشد بنابراسناد جانور در راءس ارثیه‌ فرهنگى‌ استان‌ گلستان تمهیدات‌ حفاظتى‌ زیرا‌ تجدید بنا‌ درِ قدیمى‌ امامزاده محوطه‌سازى‌ سازه و بده بستان‌ آجرهاى‌ فرسوده درون‌ آن‌ در طى‌ سالهاى‌ ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۸شمسی ایفا‌ گرفته‌ میباشد‌.

طریق دسترسی
نشانی :شهرستان گرگان ـ نصیب مرکزی ـ شهرگرگان کوی امامزاده نوروفروغ

با دقت به گمانه زنی ها و حفاری های سال ۱۳۵۴، این سود تشریفات ترحیم مشهد نتایج شد‌ه‌است که مسجد جامع سمنان در قرن اولیه هجـری بـر روی خرابـه ي آتشکده ی ساسانی سازه شده اما در طی فرصت تعمیرات و تغییراتی در آن صـورت گرفتـه میباشد.

در حکومت عبدالله بن قدمت، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی این شهر را ساختند اما این سازه دارنده چندان شکوهی خلا. بعداز آن بارها اشخاص متعددی بر بنای ابتدایی اضافه کردند.

مانند گنبد باختری و شبستان شمالی را خواجه ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در روزگار سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را روضه خوان رکن‌الدین علاءالدوله سمنانی در حین وزارت ارغون‌خان سازه نمود و زیرا فساد به وجود آمده بود، در طی فتحعلی سلطان، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت. مسجد خاوری را خواجه کیقباد بن ملک شرف‌الدین سمنانی ساخته و حیاط متصل به گنبد را خواجه عزالدین محمد بالیچه سمنانی وزیر میرزا شاهرخ سازه کرده میباشد.

در وسط بنای قصر از سطح پشت بام برجى مدور تشریفات ترحیم مشهد با رخنه‌ هاى شبیه نیم ستون معروف به خیارى احداث شد‌ه‌است
این بنا با طرح استثنایی و پررمز و رمز خود از آجر تشکیل شده و نماهای بیرونی آن را از سنگ های همان حوزه‌ تراشیده اند.
بیش تر از هرچیز استوانه ای با نیم ستون های سنگی که مانند برجی از بین بنا بالا آمده، چشمگیر است. چنین نمایی هیچ وقت در جای دیگری دیده نشده می‌باشد.
کاخ خورشید یک طبقه زیرزمین و یک طبقه همکف به طور هشت و نیم هشت دارد و میان طبقه همکف استوانه ی برج مانند آن تا بلندای ۱۷/۴۰ متراز کف بالا می رود.
این برج از درون هشت ضلعی می‌باشد و گنبدی بر بالای آن جای دارد.
نکته جالب این که میان حجم استوانه ای و بقیه بنا ، فاصله ای وجود دارد که مانند درز انبساط آن‌ها‌را از هم غیروابسته میکند و در بالای پشت بام طبقه همکف سنگ هایی به صورت درپوش روی این درز را می بندد.
با حذف بخشی از چهار نیم ستون در قسمت بالای برج، روشنایی درون برج آماده گردیده است.
نیم ستون های برج ساده اند ولی سرستون ها تراش دکوری اندکی دارا‌هستند.
نماهای بیرونی بنای کاخ خورشید را در همگی جا تراشیده اند اما در قسمت هایی از نماکاری تزیینی، تراش سنگ ها به پایان نرسیده و این آرم میدهد که بنا نیمه تمام باقی‌مانده و گزینه استفاده قرار نگرفته هست.
نماهای داخلی قسمت برجی شکل را با ایوانچه هایی در دو طبقه شکل داده اند و با نقاشی و طلاکاری مرتب اند.
دورتا دور این فضای هشت ضلعی در بالای ایوانچه های طبقه اولیه، سوره عم يتسائلون … با رنگ نوشته شده هست.
در اطراف این فضاء تراس هایی می‌باشد که پوشش زیبای رسمی بندی دارا‌هستند و ایوانی که روبه شرق قراردارد، ورودی بنا است.
زیرزمین دو قسمت دارد . یک فضای هشت ضلعی ، که زیرفضای هشت ضلعی بالاست و چهارستون دارد ؛ و اتاق ها و راهروهایی که در حوالی آن قرار می گیرند
همچنین خط مش های ارتباطی فضاهای زیرز

حرم متبرکه امامزاده ابراهیم (ع) در ناحیه لواسانات تشریفات ترحیم مشهد منطقه فشم در روستایی به اسم آبنیک واقع شد‌ه‌است. بنای اول مقبره متبرکه امامزاده ابراهیم (ع) وابسته به قرن هشتم و نهم هجری بوده میباشد. در سالهای اخیر با عملکرد هیات امنا فعالیتهای عمرانی در بقاع متبرکه امامزاده ابراهیم (ع) به فعالیت آمده میباشد. بنای مقبره متبرکه امامزاده ابراهیم (ع) بی آلایش میباشد و از سنگ تشکیل‌شده و حدود ۶۰ متر مربع مساحت دارااست و دارنده گنبد از مال گل و گچ میباشد . باطن مقبره از نصیب کف تا حدود ۵/۱ متر از سنگ و سایر از گچ پوشیده گردیده‌است.آن حضرت از فرزندان امام علی بن موسی الرضا (ع) میباشد و جد بزرگوار امامزادگان موسی و طیب مدفون در حیطه لواسانات معرفی گردیده است. مسافت این بقاع که دارنده جاده آسفالت میباشد تا طهران ۳۳ کیلومتر میباشد .

محل حرم در روستای خوشگل ،آهسته و خوش آب و هوای آبنیک میباشد که رودخانه ای با آب شیرین و گوارا از در میان آن و از نزدیک حرم متبرکه امامزاده ابراهیم (ع) می گذرد.در فهرست بقعه متبرکه اداره موقوفات کشور ایران آمده میباشد: امامزاده ابراهیم در لواسان دفن گردیده‌است. حجت الاسلام روحانی ذبیح محلاتی در کتاب اختران تابناک مجلد دوم می نویسد : امامزاده ابراهیم در قلعه آبنیک لواسان دفن شده است. آیت الله سید مرتضی دانش الهدی نیز در کنز الانساب خاطر آور می‌شود که امامزاده ابراهیم ابن امام رضا علیه السلام با دو فرزندش به اسم های موسی و طیب از بغداد به ولایت رودبار قصران رهسپار گردیده و وقتی که به دهستان آبنیک رسیدند شهید شدند. مورخ پهناور ابو مخنف خزاعی در کتاب بحر الانساب می نویسد امامزاده ابراهیم ابن موسی الرضا با دو فرزند خویش موسی و طیب از بغداد روی به ولایت ری نهادند و زیرا به موضع آبنیک رسیدند به جايگاه شهیدشدن نائل شدند.

امامزاده کمال در قلب روستای ضیا آباد قزوین وجود دارد تشریفات ترحیم مشهد که از ظاهری شکیل و معمولی بهر‌مند بوده و نشان‌ای بارز از تمدن اسلامی قرن نهم هجری قمری می‌باشد. روستای ضیا‌آباد در ۵۶ کیلومتری جاده قزوین-همدان واقع گردیده است و به راحتی می‌اقتدار گفت که امام‌زاده کمال مهم‌ترین میراث تاریخی این حوزه‌ محسوب میشود.مطابق شنیده‌ها به نظر میرسد این امام‌زاده‌ی بی آلایش و شکیل، آرامگاه یک کدام از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است و با توجه به معماری مستحکم آن و همینطور دقتی که در آجرچینی‌های آن انجام یافته می باشد، می‌توان سود گرفت که در حین ایجاد کرد بنا، احترام و توجه بخش اعظمی برای آن صرف شده است.بنای تمام آجری امامزاده کمال در کنار شهر ضیاآباد قرار گرفته ودارای پلانی شش ضلعی است که طول هر ضلع آن به حدود چهار متر می رسد و از بیرون طاقنماهایی با قوس پنج و هشت دارااست که یک بین وسط آنان نوروفروغ گیری تعبیه شده می باشد . بر روی طرح شش ضلعی بدنه ، گردنی به طور استوانه ای با ارتفاع ۴۰/۱ متر بر پا شده و آن گاه با ظرافت خاصی یک قطار بندی آجری دندانه دندانه به وجود آمده و بعد از آن گنبد آجی رک خوش تناسبی بر فراز آن ساخته اند . بر پایه ی کتیبه سنگی امامزاده این بنا در سال ۸۶۱ قمری احداث گردیده است . این اثر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۷۹ به‌عنوان یکی از اثرها ملی کشور‌ایران به ثبت رسیده می باشد
بنای امامزاده کمال ضیا آباد مربوط به سده ۹ هجری قمری میباشد .

معماری امامزاده کمال
ساختمان این امام‌زاده، بنایی شش ضلعی با گنبد مخروطیِ رُک می‌باشد که به کلیه با آجر ساخته شده است. طول هر ضلع این بنا ۳/۹۵ متر می‌باشد. گنبد بنا در دو قسمت بر روی شالوده‌ای شش ضلعی استوار گردیده‌است. بخش زیر گنبد، استوانه‌ای می باشد که در حدود ۱/۴۰ متر ارتفاع داراست و پیرامون آن تا گوشه‌های شش‌گانه بدنه بنا، فاصله بسیار پاره ای دارااست. بر روی آخرین رج این ساقه استوانه‌ای شکل، یک ردیف آجرچینی به صورت دندانه‌دندانه صورت گرفته هست و آن‌گاه رُک بنا بر روی بعدازظهر مزبور قرار گرفته است. آجرچینی تمامی نصیب‌های بنا و به‌خصوص گنبد آن، در نهایت سادگی، و در عین حال با دقت کامل انجام گرفته می‌باشد.

مسجد ملک در جنوب شرقی شهر، در کناره جنوبی تشریفات ترحیم مشهد خیابان امـام واقـع شـده میباشد و با شبستان های گوناگون و صحن پهناور جاذبه تاریخی خـود را نگهداری نموده است. وجـود ساختمان بلند آجری و سه محـراب گچ بـری شـده، حکایت از عمر و دیرینگی مسجد داراست.

مسجد ملک کرمان از نوع چهارایوانی و اولی مسجد جامع شـهر بوده که تا روزگار آل مظفر و تاسیس «مسجد جامع مظفری» تحت عنوان هسته مرکزی اجتماعات کرمان شناخته گردیده بود.

راجع به مجال تاسیس مسجد دو لحاظ گوناگون وجود داراست . در یه خرده از منابع گذشته، به عنوان مثال کتاب تاریخ کرمان، ملک قاورد سلجوقی که سرسلسـله سـلاجقه کرمان میباشد، بانی سازه مذکور میباشد.

ز‌لزله سال 1360 در شهر کرمان سبب ساز شد که بخشی از تزیینات سلجوقی مسجد که تحت لایه هایی از گچ نهفته شـده بودند، اشکار شود. در مهر ماه 1361 کتیبه هایی آجری بر بدنه شمالی و جنوبی حیاط مقصوره یافت شد که هرچند صدماتی چشم اند ولی اسم ملک تورانشاه را در داخل خویش دارا هستند. بدین ترتیب می اقتدار اظهار کرد که بنای مسجد ملک در روزگار سلطنت ملک تورانشـاه سلجوقی یعنی فی مابین سالهای ٤٧٧ – ٤٩٠ هجری تشکیل‌شده و یا این که در‌این زمانه به اتمام رسیده میباشد.

بقاع شهدای گمنام، شهدای هسته‌ای، یک سری نفر از تشریفات ترحیم مشهد قربانیان اتفاق هواپیمای اکوراینی و شهید فخری زاده در اواسط ایوان جلویی امامزاده باتقوا قرار گرفته میباشد. زائران هنگام زیارت امام زاده با تقوا از حرم شهدا بازدید می‌نمایند و برای آنان فاتحه می خوانند.

محوطه زیارتی اساسی
در امامزاده پارسا طهران دو رواق برای زیارت خانم‌ها و دو رواق برای زیارت آقایان جای دارد که کلیه آنان در سال‌های قبلی آیینه‌کاری گردیده‌اند.درب‌های در بین مجموع رواق‌ها و محوطه به دست هنرمندان معاصر منبت‌کاری گردیده‌است. بقاع امامزاده در بالا فضایی ۶ در ۶.۵ متری بود البته فعلا حدود ۵۰ متر مساحت دارااست. بقاع کهن‌ترین بنا بنای امامزاده به حساب میآید. بارگاه این ضریح نیز با به کارگیری از نقره و چوب و به صورت مشبک ایجاد شده است.

مسجد جامع سمنان در راس شهر سمنان واقع گردیده تشریفات ترحیم مشهد است. این مسجد را می قدرت در زمره ی دیرین ترین و قدیمیترین بناهای تاریخی و اسلامی شهر سمنان به شمار آورد که به حق یکی دیرین ترین مساجد کشور‌ایران بعداز تاریخانه است.

با اعتنا به گمانه زنی ها و حفاری های سال ۱۳۵۴، این فیض نتیجه ها گردیده است که مسجد جامع سمنان در قرن نخستین هجـری بـر روی خرابـه ي آتشکده ی ساسانی سازه شده البته در زمان فرصت تعمیرات و تغییراتی در آن صـورت گرفتـه میباشد.

در حکومت عبدالله بن قدمت، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی این شهر را ساختند اما این سازه دارنده چندان شکوهی خلا. بعد از آن بارها اشخاص متعددی بر بنای ابتدایی اضافه کردند.

مانند گنبد باختری و شبستان شمالی را خواجه ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در زمان سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را روضه خوان رکن‌الدین علاءالدوله سمنانی در طول وزارت ارغون‌خان سازه نمود و زیرا فساد به وجود آمده بود، در حین فتحعلی فرمان روا، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت. مسجد خاوری را خواجه کیقباد بن ملک شرف‌الدین سمنانی ساخته و حیاط متصل به گنبد را خواجه عزالدین محمد بالیچه سمنانی وزیر میرزا شاهرخ سازه کرده میباشد.