مجله خبری تشریفات

دژ برازجان یا این که کاروانسرای مشیرالملک تشریفات ترحیم مشهد در سال 1251شمسی به دستور حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک با هزینه ای متساوی 41 هزار تومان ساخته شد معمار این ساختمان حاج محمد رحیم شیرازی آفریننده پل مشیر و کاروانسرای دالکی میباشد که به نحوه ماهرانه ای مبادرت به ایجاد کرد این سازه به مدل معماری اهل ایران عصر زندیه نموده است.

از سال 1311 خورشیدی که قشون نظامی به برازجان وارد شد کاروانسرای مشیرالملک محل قابل قبولی برای استقرار نظامیان شناخته شد. از سال 1335 با تغییرات و تعمیراتی، این سازه در مشت شهربانی قرار گرفت که از آن تحت عنوان زندان به کار گیری می‌شد. به همین برهان به دژ برازجان مشهور شد.

این کاروانسرای تاریخی کشور ایران در سال 1399 با پیگیری های مکرر رئیس به جا مانده فرهنگی بوشهر به جهت عنایت و قیمت آن تخلیه شد و در جهت کاربری فرهنگی و هنری این تاثیر تاریخی نوسازی های مایحتاج روی آن شکل گرفت. دژ برازجان در سال 1362 به شماره 1639 در فهرست اثر ها ملی میهن به تصویب رسید.

بام کاروانسرای مشیرالملک نیز با سنگ پهن تراشیده گردیده مفروش گردیده بود که به هنگام بارندگی آب باران توسط ناودان های سنگی که به روش جالبی درنظرگرفته شده بودند به خارج از کاروانسرا هدایت می شد.
در دیوار ضلع غربی کاروانسرا درب ورودی بسیار بزرگی از مال چوب جای دارد که روش ورودی مهم به ایوان کاروانسرا بوده میباشد.
در همین ضلع طبقه دوم کاروانسرای مشیرالملک وجود دارااست که به شاهنشین پر اسم و رسم میباشد.
در جلوی سلطان نشین یک ایوان نسبتاً کبیر رو به بیرون وجود داراست.

معروفترین راسته های بازار اکنون تشریفات ترحیم مشهد عبارتند از: بازار امیر، بازار کفاشان، بازار حرمخانه، یمن دوز بازار، بازار حلاجان، قیز بسطی بازار، بـازار سـراجان، راسته کهنـه، بـازار کـلاه دوزان، دلاله زن بازار،بازار صادقیه، بازار مسگران، بازار حاج محمد حسین، بازار مشیر، بازار صفی، بازار میر ابوالحسـن، رنگی بازار، بازارچه مشتریان (دوه چی)، بازارچه خیابان.

راسته بازار تبریز
راسته بازار جزء يكي از بزرگترين بازارچه هاي بازار تبريز میباشد. تيمچه ها و سراهاي متعـددي در اين بازار وجود دارااست كه محل عرضه بسياري از اقلام گزینه نياز عموم میباشد و از اين حيث بـه بازار ملي نيز آوازه داراست.

فضاهای خدماتی بازار بایستی به حافظه داشت که بازارها تک عملکردی نبوده اند و نقش آنان به ساخت و عرضه محصور نمی گردیده است . بازار های تاریخی قلب شهر بوده و براین اساس محل اشکال شغل های اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و حتی ورزشی بوده اند از این کالبد . لازم این فعالیتها در بازار صورت می گرفته و در واقع با وجود آنها بازار بدون نقص می گردیده و نقش حقیقی و واقعی خویش را در شهر بازی می نموده است . درپی به معرفی برخی از این بناها می‌پردازیم.

راسته بلورفروشان بازارتبریز
بازار بلور فروشان (قيزبستي) پيش خیس مكان فروش بهترين وسايل شيشه اي از جملـه بلـور در سطح تبريز بوده میباشد. تيمچه ها و سراهاي آن مشتمل بر تيمچه فنـد فروشـان، تيمچـه مظفريـه، دالان بادام چي لر، دالان حاج شيخ، دالان ميرزا مهدي، سراي ميرزا مهدي و سـراي گرجيلـر (جورجيلر) مي گردد.

راسته حرمخانه بازار
از تيمچه ها و سراهاي بازار حرمخانه مي اقتدار به تيمچه سعديه، تيمچه هاشميه، سراي آلماني هاو سراي صاحب و مالک ديوان و ساختمان سنگي كلانتري ٨ کهن اشاره كرد.

شبستان
از سایر قسمتهای مسجد ملک کرمان تشریفات ترحیم مشهد بعـد از تراس ها، شبستان های مسجد میباشد که به دور تا بدور صحن و در حوالی حیاط قرار گرفته اند و هـرکـدام به نامی زیرا: امام حسن (ع)، آقا روضه خوان حسین فقید، آیت الله آقا سیدعلی مجتهد، امام موسى بن جعفر( ع)، میرزا اسماعیل و شبستان دیلمقانی موسوم و مشهورند. البته دارای شهرت ترین و اصلی ترین این شبستان ها ، به عبارتی شبستان امام حسن (ع) میباشد که بسیار دارای اهمیت میباشد.

محراب
سه محراب گچ بری شـده زیـبـا نیـز از سایر نمادهای معماری اسلامی اهل ایران مسجد ملک میباشند. که میان ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال پیش از زمان سلجوقی احدات گردیده اند. آنچه که هنگام ورود به تراس، نظرهر بیننده ای را به خویش جلب اعتنا میکند، محراب باطن تراس میباشد که طاق آن منقش کاری گردیده و در دو طرف محـراب دو بادگیر گران قدر جای‌دارد که برای خنک نگه داشتن تراس در فصل‌تابستان ایجاد شده است.

ساختمان بلند آجری
ساختمان بلند آجری ضلع شمال شرقی مسجد ملک، از قسمتهای اساسی زمان سلجوقیان برجا باقیمانده که به ساختمان بلند سلجوقی دارای شهرت میباشد و شبیه ساختمان بلند های آجـری دیگری میباشد که از عهـد سلجوقی در نقاط دیگر جمهوری اسلامی ایران برجای ما‌نده میباشد. این ساختمان بلند در شمال شرق مسجد واقع و نصیب فوقانی آن فرو ریخته میباشد به نحوی که فقط ۶ متر از آن باقی‌مانده میباشد.

بعداز وفات حکیم ابوالقاسم فردوسی‌ تشریفات ترحیم مشهد در قرن یازدهم میلادی شعر سرا مالامال شهرت اهل ایران، واعظ طبرستان اذن دفن پیکر اورا در هیچ آرامگاهی نداد. این فرد به جهت تعصب های مذهبی خویش اینگونه فرمانی را صادر کرد. به این ترتیب، به مجبور پیکر این شعر سرا والا را در گلشن خویش وی به خاک سپردند. این گلشن در شهر تابران توس در حدود دروازه شرقی رزان قرار داشت.

آرامگاه فردوسی زیارتگاه اهل علم و معرفت بود و با آنکه بارها آن را با خاک یکسان کردند از جدید ساخته می شد. خبری خیر چندان موثق ساختن او‌لین سازه بر گور ابوالقاسم فردوسی را به سپهدار توس در طی فردوسی، یعنی ارسلان جاذب سپهدار توس نسبت داده، که بیان وی در سرآغاز شاهنامه آمده میباشد.

صد سال بعد از مرگ فردوسی در ۵۱۰ نظامی عروضی مدفن شعر سرا حماسه سرای کشور‌ایران در باغی وابسته به خویش شعر سرا زیارت کرد، و ششصد سال آن‌گاه وقتی که عبیدخان ازبک به تیشه تعصب آن را ویران کرده بود حکم دهنده نورالله شوشتری به شرف زیارت آن نایل آمد. بعد ها درسال ۱۳۰۲ ه.ق که میرزا عبدالوهاب خان شیرازی نصیرالدوله (آصف الدوله) والی خراسان بود، به فرمان آن مرد آرامش دوست محل دفن فردوسی به قرائن و اثرها و علائمی، در باغی داخل و طوس انتخاب شوید و بنایی آجری بر آن ساخته شد.

درمورد انگیزه تشکیل داد کاخ خورشید دیدگاه ها تشریفات ترحیم مشهد مختلفی وجود دارااست. بعضا آن را یک کاخ و بعضی دیگر آن را محلی برای حفظ از غنائم کم سلطان از هند میدانند. همینطور به انگیزه وجود سرداب، برخی آن را زندان می‌دانند. اما اشخاصی کلا پرسش دارا‌هستند که کاخ خورشید به فرمان کدام پاد شاه ساخته شد؟ بی شک ایجاد کرد کاخ به امر معدود فرمانروا افشار بوده میباشد.

ولی وجود تعدادی بقعه با طرح شبیه و مسافت هنگامی معدود از آن،، فرضیه بقعه بودن آن را تقویت میکند.

همینطور وجود سرداب و كتيبه عم يتسائلون … که معمولا در مقابر نوشته میشود دلایل دیگری بر حرم بودن سازه میباشند.

کاخ خورشید در نگاه نخستین به شدت زیر اثر جلوه های معماری هند میباشد. مصالح به شغل رفته در نما و حجاری های انجام یافته روی آن‌ها، ظواهر سازه را به اثرها معماری هند مشابه نموده است.

یک کدام از خصوصیت های نهفته سازه، هندسه آن میباشد. این خصوصیت با قرار به دست آوردن در کنار خصوصیت های دیگر طرح آن را به یکی مثال های ارزنده معماری کشور ایران تبدیل نموده است.

همینطور خاص بودن روش هندسی به شغل رفته در تاثیر آن را از مثال های شبیه متمایز می نماید و هویتی اهل ایران به آن بخشیده میباشد. درک کردن به خصوصیت هندسی تاثیر و کاربرد خلاقانه آن در کنار مختصات و مفاهیم دیگر میتواند امداد شایانی به احیای نام و نشان اصیل اهل ایران در اثر ها معماری نماید.

رسول اکرم (ص) بعداز سفر به مدینه تشریفات ترحیم مشهد به خواسته تشکیل جامعه اسلامی و استقرار نظام اعتقادی و اجتماعی اسلام، به طور رسمی دولت اسلامی را در‌این شهر نهاد بنیان. بدین ترتیب نبی (ص) مسجد را تحت عنوان اول مقر و مجتمع مسلمان ها برای پرداختن به اینگونه اموری برگزید. پس زمینی گزینش و ساختن مسجد استارت شد. مسجدی بی آلایش و بی پیرایه و بسیار ابتدایی بود.

زمینش از ریگ و دیوارهایش از آجر، منبرش درخت بنی و سقفش از شاخ و برگ درختان بود. طرح مسجد که برای اولیه توشه جهت اقامه نماز بی آلایش و بی پیرایه به وسیله نبی اکرم (ص) و یارانش در مدینه ساخته شد، فضایی محدود بود که بخشی از آن راز گشوده و سوای اسمانه و بخشی دیگر برای دوری از تابش آفتاب رمز پوشیده بود.

یعنی زمینی که داخل آن یک شبستان ردیف دار در سوی قبله داراست این طرح مسجد بی آلایش، الگوی تمامی مسجدهای سده های ابتدا و بعداز آن، کشورهای مسلمان نشین شد. در کشور‌ایران با این سرمشق مسجدهای فهرج، تاریخانه دامغان ، جامع ساوه، جامع نایین و اردستان، اصفهان و شوشتر و بخش اعظمی جاهای دیگر ساخته شد و این سر مشق همچنان استوار ماند و هیچ وقت کنار نهاده نشد.

با دقت به معماری مسجد اهل ایران، می قدرت اشاره نمود که در مجموع معماری قبل از اسلام در تشکیل داد مساجد در جمهوری اسلامی ایران بسیار موءثر بوده میباشد. مساجد در جمهوری اسلامی ایران اولی بناهایی بودند که فورا بعداز فتح کشور‌ایران به وسیله مسلمان‌ها در قلمرو ساسانیان ساخته شد و مسجد جامع فهرج یزد یک کدام از او‌لین مساجدی میباشد که به قرن اولیه عصر اسلامی منسوب شده میباشد.

یک تراس به ابعاد 10*13 متر در جلوی تشریفات ترحیم مشهد یک نمازخانه به بعدها 7.68*13/65 متر. با طول ۶ متری در راءس دیوار انتهایی این عبادتگاه محرابی نیم استوانه ای میباشد با طاق ربعی که جهت آن به طرف بیت المقدس میباشد. دو ردیف نیز در طرفین ورودی این نمازخانه مشاهده میشود. در سمت راست این محراب یک پلکان چهارپله ای می‌بینیم که به یک پله پنج‌مین که طول بیشتری دارد و محل استقرار رده مذهبی بوده منتهی می‌گردد، پیش از ورود به معبد، دهلیزی وجود دارااست که تراس را از سه طرف اشراف کرده و سقف آن توسط شش ردیف حمل میشود، و در غایت ورودی در راس دیوار مقابل تالار عبادتگاه درنظرگرفته شده است.

موادسازنده اصلی لازم به ذکر در طرح این سازه عبارتند از :

وجود یک حیاط با ابعادی در حدود بعد ها نماز منزل که از سه طرف با دهلیز هم محلی می‌باشد

هیبت نماز منزل که پهنای آن از عمقش بیشتر می‌باشد

وجود یک محراب برای نشان دادن جهت بیت المقدس

وجود یک منبر برای راهنمایی.

گلون، این نظر را دارد: «مقدار ناچیزی که اینک از صورت مسجد نبی در مدینه بافی است به ما این اذن را می دهد که مشابهت هایی میان این دو سازه بیابیم». تفاوت هایی نیز وجود دارااست که یکی به عمل نرفتن هیچ ردیف در ساختمان شبستان (نماز منزل و دیگری نیمکتهای سنگی در حین دیوارها تحت عنوان نشیمن است. )

تاریخچه سفر نبی از مکه به مدینه:

حضرت نبی اکرم (ص) ۱۳ سال بعد از بعثت گرامی شان، در مکه به هدایت و تبلیغ پرداختند، البته همیشه مورد بی حرمتی و حتی ضرب و شتم و شکنجه کفار قریش قرار می گرفتند

آن پیرمرد که حضرت خضر علیه السلام بود، من تشریفات ترحیم مشهد را نشاند و حضرت امام علیه السلام منرا به اسم خویش خواند و فرمود: «برو به حسن بن مسلم [6] بگو: «تو، یک سری سال میباشد که‌این زمین را عمارت می‏کنی و ما وخیم می‏کنیم . پنج‏سال زراعت کردی و سال جاری دیگرباره آغاز کردی، عمارت می‏کنی تشریفات ترحیم مشهد . رخصت وجود ندارد که تو دیگر در این زمین زراعت کنی، بایستی هر چه از این زمین سود‏برده‏ای، برگردانی تا در‌این موضع مسجد سازه نمایند ».

به حسن بن مسلم بگو: «این جا، زمین شریفی می باشد و حق‏والا این زمین را از زمین‏های دیگر برگزیده و شریف نموده است، تو آن را گرفته به زمین خویش ملحق کرده‏ای ! خدا، دو پسر جوان از تو گرفت و هنوز هم متنبه نشده‏ای! اگر از این کار بر حذر نشوی، نقمت‏خدا، از حوزه‌‏ای که گمان نمی‏بری بر تو فرو می‏ریزد » .

حسن بن مثله پهنا کرد: «سید و مولای اینجانب! من را در این باره، آدرس مورد نیاز است; چون، عموم، سخن منرا سوای آرم و برهان نمی‏پذیرند».

امام علیه السلام فرمود: «تو برو رسالت‏خویش را جاری ساختن بده . ما، دراین جا، علامتی می‏گذاریم که گواه گفتار تو باشد . برو به نزد سید ابوالحسن، و بگو تا برخیزد و بیاید و آن مرد را بیاورد و سود تعدادی ساله را از وی بگیرد و به دیگرافراد دهد تا بنای مسجد بنهند، و باقی وجوه را از رهق [7] به حوزه‌‏ی اردهال که ملک ما است، بیاورد، و مسجد را کل نماید، و نصف رهق را بر این مسجد وقف کردیم که سالانه وجوه آن را بیاورند و صرف عمارت مسجد نمایند .

عموم را بگو تا به‌این موضع رغبت نمایند و عزیز بدارند و چهار رکعت نماز در این مکان بگذارند: دو رکعت تحیت مسجد، در هر رکعتی، یک توشه «سوره‏ی ثنا» و هفت‏توشه سوره‏ی « قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ ‏ » بخوانند و تسبیح رکوع و سجود را، هفت‏توشه بگویند

البته در صورتی ما در یک کدام از ایوان‌ها تشریفات ترحیم مشهد قرار بگیریم قادر خواهیم بود هم ایوان و هم تصویر تراس را در حوض ببینیم. این تصویر، تصویر مجازی است که ما میبینیم و انتقال تصویر از قوه و مجاز به واقعیت همان تأویل است که برای سهروردی رسوخ به فقیه مثال بود. تصویر معنوی بر هر دریافت تجربی تقدم داراست تشریفات ترحیم مشهد و آیینه دقیقاً همان چیزی که در جهان حقیقی وواقعی جای‌دارد را به ما علامت می‌دهد و ما‌را به سمت آن گاه معنوی تصویر می برد. به گفتهٔ یکی از بزرگان ایرانی دیدن چیزها در «هور قلیا» همان «اقلیم هشتم» یا«مدینهٔ تمثیلی» می باشد و آیینه هست که این شیوه را به ما آرم می دهد. «تمثیلی که مساجد ایرانی از صورت مثالی پرستشگاه آسمانی ارائه میدهند، با تعریض‌های ساختاری به رقم ۱۲ که عدد کلیدی ریاضیات عرفانی شیعه اثنی عشری هست، دقت بیشتری پیدا می‌کند.» احتساب ساختار مسجد و فضای ریاضی آن سبب شده که شاخص‌های بسیاری نمادین خواهد شد. برای مثالً کتیبهٔ فرمانروا طهماسب اول که گرداگرد حیاط جنوبی جای‌دارد، نام ۱۴ معصوم را دربردارد؛ یا سعید قمی با سنجش ۱۲ زاویهٔ مکعب کعبه نام ۱۲ امام را سنجیده و این نکتهٔ پنهانی را دریافته‌هست. به گفتهٔ هانری کربن اصفهان مقر هور قلیا است و پاد شاه عباس نخستین هنگامی که حکومت را به دست گرفت تصمیم داشت اصفهان را مطابق تصویر شهرهای بهشت و آنچه در قرآن، کتب عارفان و حکما گفته شده تولید کند.

در گزینش پیام بنر تسلیت تشریفات ترحیم مشهد و چاپ بنر ترحیم بایستی به چه نکاتی اعتنا خواهد شد؟
برای تعیین متن بنر تسلیت و چاپ بنر فوت می بایست به نکات مختلفی دقت نمود و 4 حالت ذیل را هم در حیث گرفت:

تیتر یا این که کنیه جا ماندگان: با دقت به اینکه بنر تسلیت در انظار همگانی و دیوارها نصب می شود، به همین خیال و خاطر رعایت شأن و احترام باقیماندگان و به کارگیری از عنا وین و القا‌ب صحیح و سزاوار برای آنان ضروری میباشد.

تعیین لحن مطلوب: متن بنر تسلیت بایستی به‌طوری گزینش گردد که نماد‌دهنده نوع ارتباط و نسبت شما با باقیماندگان باشد.

نگاه جامع به جا ماندگان متوفی و خطاب قرار دادن آنان: معمولاً شخصی که می خواهد بنر تسلیت را چاپ نماید، ممکن میباشد صرفا به یک نفر یا این که بعضا از باقیماندگان رابطه داشته باشد و هدفش از چاپ بنر، تسلیت بیان کردن به همین تعداد معدود باشد. بنابر این خوب میباشد هنگام پهنا تسلیت غیر از یک نفر به خانواده، دوستان و آشنایان متوفی هم تسلیت گویید.

اندازه محل نصب بنر: هنگام تعیین متن بنر تسلیت بایستی به‌این نکته عالی توجه فرمایید که متن شما خیلی کوتاه یا این که بلند نباشد تا بتوانید براحتی محل نصب نیکی را برای آن پیدا نمائید.

«تک تکُّ مَنْ عَلیها فَان وَ یبقَی وَجْهُ رَبَّک ذوالجلالِ و الاکرام»

خانواده متشخص…

ضایعه درگذشت بابا کریم و بازهد تان را صمیمانه تسلیت پهنا میکنم پروردگار متعال روح پاکش را با مولایش علی (ع) محشور کند و به باقیماندگان طاقت جزیل مداقه فرماید.